Σκέψεις γύρω από την προσέγγιση του νοήματος και της αλήθειας

Υπάρχουν δύο τρόποι προσέγγισης των εννοιών και των νοημάτων.
Ο πρώτος είναι ο «μηχανικός» τρόπος όπου οι έννοιες δεν έχουν παρά ένα νοητικό ενδιαφέρον χωρίς βιωματικό αντίκρισμα μέσα μας, χωρίς βιωματική συμμετοχή. Συνήθως περνούν ως αυτονόητες. Για παράδειγμα οι έννοιες της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της ζωής, της συνείδησης, της αξίας κλπ περνούν ως κάτι αυτονόητο στη συνείδησή μας. Δεν υπάρχει στοχασμός γύρω απ’ αυτές με αποτέλεσμα τα νοήματα και οι έννοιες να στενεύουν, να ρηχαίνουν.
Αυτή η ρηχότητα εμφανίζεται ακόμη και εκεί όπου υπάρχει μεν νοητική επεξεργασία τους αλλά οι έννοιες παραμένουν απλές λέξεις, μοιάζουν με παιγνίδι περισσότερο του νου. Τους λείπει το ιστορικό τους βάθος, η αναγκαιότητά τους, το οντολογικό τους περιεχόμενο, η δυναμική τους. Οι έννοιες αφήνουν στην ουσία το στοχαστή αδιάφορο αφού δεν μπορεί να αντιληφτεί το ιστορικό τους βάθος, τη δυναμική τους στη διαμόρφωση της ιστορίας, στη διαμόρφωση της ίδιας της ζωής.
Ο δεύτερος είναι ο βιωματικός τρόπος. Οι έννοιες αποκτούν υπαρξιακή σημασία. Ο άνθρωπος αγωνιά. Η αγωνία του αυτή δεν προκύπτει από φόβο για το μέλλον αλλά από ένα ανιδιοτελές ενδιαφέρον για τη ζωή, από μια αίσθηση του δικαίου, από ένα πάθος για την αλήθεια.
Βιωματική στάση για παράδειγμα είχε ο Σωκράτης. Όχι μόνο γιατί συγκρούστηκε με το σοφισμό που αποτελεί ενδεικτικό δείγμα της μηχανικής αντιμετώπισης των εννοιών αλλά και γιατί η δυναμική των εννοιών μέσα του, η βίωσή τους ήταν τέτοια, που υπερέβαινε στη συνείδησή του ακόμη και την ίδια του τη ζωή.