ΒΑΣΙΚΕΣ ΘΕΣΕΙΣ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΖΩΩΝ
1) α. Η ανθρωποκεντρική αντίληψη δεν μπορεί να αποτελεί μέτρο της αλήθειας και συνεπώς δεν δικαιώνει δράσεις και επιλογές μας που εξορμούνται από αυτή την αντίληψη αποκλείοντας μια ευρύτερη και πιο οικολογική αντίληψη . Αυτό συνάγεται από το ότι ο άνθρωπος είναι τμήμα της φύσης και όχι το αντίθετο.

β. Κάθε θέση απέναντι στην αλήθεια αποτελεί ηθική στάση και γι’ αυτό η οικολογική (φιλοπεριβαλλοντολογική, φιλοζωική και η προστατευτική προς τα φυτά και τα δάση) στάση είναι στην ουσία της ηθική στάση.

2) Το κριτήριο για το δικαίωμα στην ύπαρξη, στην ποιότητα ζωής και στο δίκαιο εν γένει δεν πηγάζει από το πόσο κάτι είναι φορέας λογικής νοημοσύνης. Σε περίπτωση που ίσχυε κάτι παρόμοιο, τότε τα παιδιά δεν θα έπρεπε να έχουν δικαιώματα όπως και οι ψυχικά ασθενείς αλλά και πολλοί από τους συνανθρώπους μας. Ακόμη και ο ίδιος ο πολιτισμός μας με τις τόσο παράλογες αντιφάσεις του πχ: πυρηνικοί εξοπλισμοί, πείνα και βαθυπλουτισμός ταυτόχρονα, αγριότητα και φανατισμός κλπ.
Συμφωνούμε λοιπόν με τον Τζ. Μπένθαμ και υιοθετούσε τη ρήση του: «Σημασία δεν έχει αν τα ζώα έχουν λογική αλλά εάν υποφέρουν».

3) Δίκαιο δεν είναι να εξοντώνεις προληπτικά αυτόν που ενδεχομένως να αποτελέσει θελημένα ή αθέλητα κίνδυνο για σένα. Κάτι τέτοιο θα οδηγούσε στην απόλυτη εξόντωση μέχρι που θα απέμενε ένας μόνος του σ’ ένα απόλυτα αποστειρωμένο περιβάλλον (αλήθεια υπάρχει τέτοιο;). Όπως δεν εξοντώνουμε κάποιον συνάνθρωπο επειδή είναι φορέας μιας επικίνδυνης λοιμώδους ασθένειας, έτσι δεν μπορούμε να εξοντώνουμε και μάλιστα προληπτικά εκατομμύρια ζώων, κάθε φορά που παρουσιάζεται μια επιδημία που μπορεί να μεταφερθεί στον άνθρωπο.

4) Η βιωσιμότητα και η αειφορία δεν αποτελούν δόγματα, είναι ο μοναδικός δρόμος και ελπίδα για το μέλλον. Είναι το κουτί της Πανδώρας. Ζούμε σ’ έναν περιορισμένο πλανήτη.
Ας αναλογιστούμε μόνο τι επιφυλάσσουμε για το μέλλον το δικό μας και των
παιδιών μας αν συνεχίσουμε να κατασπαταλούμε με τους ίδιους ρυθμούς τους φυσικούς πόρους και να εξοντώνουμε τα ζωικά και φυτικά είδη. Γι’ αυτό και δεν
είναι μια απλή οικονομική επιλογή αλλά μονόδρομος για οποιαδήποτε οικονομική θεωρία.

5) Τα ζώα δεν είναι κάτι απρόσωπο αλλά ένα πολύ συγκεκριμένο στοιχείο του
περιβάλλοντός μας. Δεν μπορούν ν’ αποτελούν συνεπώς διακοσμητικό ρόλο σε μια συζήτηση για το περιβάλλον.

6) Η αντίληψη που έχει σχηματίσει ο καθένας για τα ζώα δεν σημαίνει πως είναι και ορθή. Τα ζώα παρουσιάζουν ανθρώπινα χαρακτηριστικά ή και αντιστρόφως, ο άνθρωπος παρουσιάζει ζωώδη χαρακτηριστικά. Για παράδειγμα τα ζώα αγαπούν, υιοθετούν, ζηλεύουν, στενοχωριούνται, θυμώνουν, φοβούνται, αγριεύουν, έχουν τάση για επαφή, παίζουν κλπ. Εν ολίγοις πράγματα που δεν κάνουν οι μηχανές. Τα ζώα λοιπόν δεν είναι μηχανές ομοιάζουν περισσότερο με μικρά παιδιά ηλικίας ενός ως τριών ετών.

7) Όπως δεν καταλογίζουμε ευθύνη σ’ ένα πολύ μικρό παιδί και δεν το τιμωρούμε με σκληρότητα εξαιτίας της έλλειψης αυτοσυνειδησίας του έτσι και το ζώο λόγω της έλλειψης αυτοσυνειδησίας δεν μπορούμε παρά να το προστατεύουμε και να το εκπαιδεύουμε ώστε να
είναι αβλαβές για τους γύρω του. Την ευθύνη λοιπόν την έχει ο άνθρωπος που το δεσπόζει κι όχι το ζώο.

8) Στη φύση τα ζώα στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν επιτίθενται πολλές φορές σε άλλα ζώα και αυτά τα ονομάζουμε σαρκοβόρα. Εξαιρετικά σπάνια σαρκοβόρο που μεγάλωσε με ζώο από το είδος που κυνηγάει επιτέθηκε στο τελευταίο. Αυτό δείχνει πως ακόμη και τα σαρκοβόρα ζώα δεν είναι από τη φύση τους άγρια και επικίνδυνα αλλά γίνονται έτσι από την ανάγκη για επιβίωση.

9) Σύμφωνα με τον Μπροντέλ οι πολιτισμοί είναι συλλογικές νοοτροπίες. Η στάση μας, η νοοτροπία μας, συλλογικά ως κοινωνία, απέναντι στα ζώα αποτελεί εκ των πραγμάτων στοιχείο πολιτισμού.
Η φάτνη ως πρώτο περιστατικό που περιγράφεται στο ευαγγέλιο που ίσως προσδιορίζει μια παραίνεση για τη στάση μας απέναντι στα ζώα, η βουδιστική αβλάβεια, η παραίνεση του Μωάμεθ να μην παραφορτώνουν οι μουσουλμάνοι τις καμήλες τους, προσδιορίζουν και θρησκευτικά μια στάση ευσπλαχνική απέναντι στα ζώα.
Χιλιετίες ο πολιτισμός μας στηρίχθηκε στα ζώα. Τα εκμεταλλευτήκαμε και σπάνια τα αγαπήσαμε. Ο πολιτισμός μας τους χρωστάει πολλά.

10) Η ιεράρχηση των αξιών μας γίνεται με κριτήρια ετσιθελισμού και συμφέροντος συνήθως, παρά με βάση το δίκαιο και το στοχασμό πάνω σ’ αυτές. Έτσι ας ιεραρχικοποιήσουμε ξανά τις αξίες μας όχι με βάση τις προκαταλήψεις μας αλλά με ανοιχτό το μυαλό και την καρδιά μας. Ας εξετάσουμε αν τα ζώα μπορούν να έχουν θέση μέσα σ’ αυτά.